KUALA LUMPUR, 25 Oktober 2025
Sembilan organisasi masyarakat sivil termasuk BERSIH, ENGAGE, ROSE, TINDAK, Projek SAMA, PACOS Trust, Suara Mahasiswa UMS, SEEN, Hai!Mandak, dan Cahaya Society hari ini menggesa Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR) untuk meluaskan hak undi pos kepada pengundi Sabah di luar negeri menjelang Pilihan Raya Negeri (PRN) Sabah pada 29 November ini.
Dalam kenyataan bersama bertajuk “Luaskan Undi Pos kepada Pengundi Luar Sabah, Terutamanya Mahasiswa”, mereka berkata langkah itu penting bagi memastikan rakyat Sabah tidak dinafikan hak demokrasi akibat kekangan lokasi dan kemampuan pulang mengundi.
Cadangan itu menekankan tiga kumpulan utama yang wajar diberi akses undi pos:
1. Pelajar Sabah di universiti awam dan swasta di Semenanjung dan Sarawak, dianggarkan antara 40,000 hingga 50,000 orang;
2. Orang Sabah yang berada dalam hospital atau rumah jagaan;
3. Calon, ejen pilihan raya, dan petugas PACA yang bertugas sepanjang tempoh pilihan raya.
“SPR tidak perlu meminda undang-undang — mereka sudah mempunyai kuasa di bawah Peraturan-Peraturan Pilihan Raya (Pengundian Pos) 2003 untuk mewujudkan kategori baharu undi pos,” menurut kenyataan itu.
Gabungan NGO turut menggesa Perdana Menteri Datuk Seri Anwar Ibrahim agar mengarahkan Kementerian Pengajian Tinggi, Kementerian Kesihatan, dan Jabatan Kebajikan Masyarakat untuk membantu pelaksanaan kemudahan undi pos ini.
Mereka turut memberi amaran bahawa kadar keluar mengundi di Sabah berisiko jatuh di bawah 60%, sekali gus menjejaskan keabsahan kerajaan negeri yang bakal dibentuk.
“SPR dan kerajaan mesti bertanggungjawab sekiranya kadar keluar mengundi rendah. Sabah sudah lama berdepan jurang penyertaan — pada PRU15, kadar keluar mengundi Sabah hanya 64.4%, jauh di bawah purata nasional 74.7%,” tegas kenyataan itu.
Kumpulan itu menegaskan bahawa SPR perlu meninggalkan pendekatan lama dan menunjukkan komitmen terhadap akses mengundi yang lebih inklusif, khususnya untuk pengundi dari Sabah, Sarawak, dan wilayah luar bandar.
Mereka turut mencadangkan agar SPR:
• Membina pangkalan data rasmi pengundi luar negeri Sabah dengan kerjasama Jabatan Pendaftaran Negara;
• Menyusun semula kategori pengundi pos kekal melalui pindaan kepada Peraturan-Peraturan Pilihan Raya (Pengundian Pos) 2003 bagi mengiktiraf rakyat Sabah, Sarawak, dan Labuan yang menetap di luar wilayah masing-masing sebagai pengundi tidak hadir automatik.
Kenyataan itu turut mengingatkan bahawa mengabaikan isu undi pos ini adalah bentuk “penindasan undi” terhadap rakyat Sabah dan mengekalkan ketidakseimbangan kuasa politik antara wilayah.
“Rakyat Sabah yang berada di luar negara boleh mengundi secara pos, tetapi mereka yang hanya berada di Semenanjung atau Sarawak dipaksa membeli tiket kapal terbang. Ini bukan sahaja tidak adil — ia juga mewujudkan jurang kelas dalam demokrasi,” jelas kenyataan bersama itu.
Dikeluarkan oleh:
Suara Mahasiswa UMS, Hai!Mandak, SEEN (Sabah Entitlement & Equity Now), Cahaya Society, PACOS Trust, BERSIH, ENGAGE, ROSE, Tindak, dan Projek SAMA.
